🦺 6331 Sayılı Kanun: İşyerlerinde Güvenliğin Anayasası

Bir iş yerinde çekiç sesi kadar önemli bir başka şey daha vardır: “Güvenlik.” Her gün binlerce çalışan, geçimini sağlamak için işe giderken aslında görünmeyen bir sözleşmeye imza atar: “Ben çalışacağım, sen de beni koruyacaksın.” İşte bu sözleşmenin yasal adı: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu.

📌 Bu Kanun Neyi Amaçlıyor?

2012 yılında yürürlüğe giren 6331 sayılı Kanun, Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği kültürünü geliştirmek ve iş kazalarını önlemek amacıyla çıkarılmıştır.

Ana hedefler:

✔️ Çalışanların fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü korumak
✔️ İş kazaları ve meslek hastalıklarını en aza indirmek
✔️ İşveren ile çalışan arasında güvenlik sorumluluğunu paylaşmak
✔️ Önleyici yaklaşımı esas almak

🔔 Unutma: Bu yasa sadece sanayi değil, tüm kamu ve özel sektör çalışanlarını kapsar.

🧭 Kapsamı Ne Kadar Geniş?

6331 sayılı Kanun;

• Kamu ve özel sektörde çalışan tüm işçilere,

• Çıraklara, stajyerlere,

• Geçici personel ve gönüllü çalışanlara da uygulanır.

🛑 Ancak bazı istisnalar da vardır:

• TSK görevleri sırasında,

• Emniyet ve MİT personeli özel görevleri sırasında,

• Ev hizmetlerinde çalışanlar
  Bu gruplar yasanın dışında kalır.

🛡️ İşverenin Sorumlulukları Nelerdir?

Bu kanunla birlikte işverenin “görev”i değil, “yükümlülüğü” doğmuştur. Artık sadece önlem almak yeterli değil, sistem kurmak şart.

İşverenin temel sorumlulukları:

📋 Risk değerlendirmesi yapmak
🏥 İş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirmek
📚 Çalışanları bilgilendirmek ve eğitmek
🧯 Acil durum planları hazırlamak
📆 Periyodik sağlık kontrolleri sağlamak
📂 Tüm kayıtları düzenli tutmak

🎯 “Önce güvenlik”, artık yasal bir mecburiyettir.

👷 Çalışanların Hak ve Yükümlülükleri

Bu yasa sadece işvereni değil, çalışanı da sorumlu tutar. Çünkü güvenlik ancak ortak bilinçle mümkündür.

Çalışanın hakları:

✔️ Riskli ortamda çalışmayı reddetme
✔️ Eğitilme ve bilgilendirilme
✔️ Kendi sağlığı hakkında bilgi edinme
✔️ İSG Kuruluna katılma (belirli sayılarda)

Çalışanın yükümlülükleri:

🔧 Kendi güvenliğini ve başkalarının güvenliğini gözetmek
📢 Tehlikeli durumları hemen bildirmek
📚 Eğitimlere katılmak ve talimatlara uymak

🛑 Bilerek kuralları ihlal eden çalışan, hukuki ve disiplin cezasıyla karşılaşabilir.

📊 Risk Değerlendirmesi Neden Bu Kadar Önemli?

6331 sayılı Kanun’un temel felsefesi: Önlemek, telafi etmekten ucuzdur.

Bu yüzden işyerlerinde şu sorular sorulur:

• Tehlike ne?

• Kim etkilenir?

• Önlem alınabilir mi?

Bu sistemle iş kazaları daha oluşmadan durdurulabilir.

🛠️ Örnek: Elektrik panosu açık duruyorsa ➝ Etiketlenir, kapatılır, çalışan uyarılır.

📆 Güncel Gelişmeler: Neler Değişti?

🔄 2023–2024 yıllarında yapılan düzenlemelerle;

• Küçük işletmelere yönelik İSG teşvikleri artırıldı.

• Uzaktan çalışmada risk analizi ve sorumluluklar netleştirildi.

• Kadın çalışanlar ve genç işçilere özel önlemler zorunlu hale getirildi.

• İSG profesyonellerinin yetki ve görev alanları genişletildi.

🚨 Artık risk sadece fiziksel değil, psikososyal riskler de dikkate alınıyor! (Mobbing, stres vb.)

📣 Uymayanlara Ne Olur?

🟥 İşverenin yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde:

💸 İdari para cezaları (1.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar)
⚖️ Ceza davaları (ölümlü kazalarda taksirle adam öldürmeden yargılanma)
📉 İşyeri kapatmaları ve faaliyet durdurmalar

🟨 Çalışanlar açısından da; bilerek kuralları ihlal eden kişilere disiplin yaptırımları uygulanabilir.

✨ Son Söz: Yaşamak En Temel Haktır

İş yerinde yaşamak, çalışmaktan daha önemlidir. 6331 sayılı Kanun, bir yasa olmanın ötesinde, insan hayatını merkeze alan bir güvenlik anayasasıdır. Bu kanun, işçinin eline bir kask değil, bir yaşam hakkı sunar.

🎯 Güvenlik kültürü sadece belgeyle değil, zihniyetle başlar. Ve unutmayalım: Her iş kazası, önlenebilir bir ihmaldir.

📌 “Kaskın eksikse hakların da eksiktir.”