Adalet Bakanlığı yazı işleri müdürlüğü sınavı için hap bilgiler

1. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) – Önemli Noktalar:

Dava şartları arasında mahkemenin görevli, yetkili, tarafların ehil ve dava konusunun hukuken korunabilir olması yer alır.

İlk itirazlar yalnızca cevap dilekçesiyle ileri sürülür; süresinde sunulmazsa dinlenmez.

Basit yargılama usulünde duruşma en fazla iki oturumda tamamlanır.

Ön inceleme duruşması, dava şartları ve ilk itirazların incelendiği aşamadır. Taraflar sulhe davet edilir.

Deliller, tahkikat aşamasında toplanır; HMK’da delil serbestliği esas olmakla birlikte bazı deliller şekle tabidir (örneğin tanıklıkla ispat sınırı).

Hükmün sonuçları arasında kesin hüküm ve infaz kabiliyeti yer alır.

Hukuk mahkemelerinde istinaf süresi 2 haftadır, temyiz süresi de kararın tebliğinden itibaren 2 haftadır.

---

2. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) – Bilinmesi Gerekenler:

Şüpheli: Soruşturma evresinde suç şüphesi altında bulunan kişidir.

Sanık: Kovuşturma evresinde hakkında kamu davası açılan kişidir.

Savunma hakkı kutsaldır, kısıtlanamaz. Müdafii bulundurulması bazı suçlar bakımından zorunludur.

Gözaltı süresi genel olarak 24 saattir, toplu suçlarda 4 güne kadar uzatılabilir.

Tutuklama kararı hâkim tarafından verilir, katalog suçlar dışında ölçülülük esas alınır.

Delillerin toplanması aşamasında hâkim kararı gereken işlemler (örneğin telefon dinleme, arama) vardır.

İtiraz süresi 7 gündür, kararın öğrenildiği tarihten itibaren başlar.

---

3. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) – Temel Bilgiler:

İdari işlemlere karşı dava açma süresi, kural olarak 60 gündür. Vergi davalarında 30 gündür.

Görevli mahkemeler: İdare mahkemesi, vergi mahkemesi ve bölge idare mahkemesi.

Yürütmenin durdurulması talebi, telafisi güç zarar ve açık hukuka aykırılık şartlarını taşımalıdır.

Temyiz süresi 30 gündür, istinaf süresi 30 gündür.

---

4. Kalem Mevzuatı – Uygulamalı Bilgiler:

UYAP sistemine işlemler, tarih ve saat damgası ile kaydedilir. Fizikî dosya ile uyum zorunludur.

Duruşma tutanakları hâkim, zabıt katibi ve tarafların imzasıyla tamamlanır.

Gelen evrak, gelen evrak defterine; giden evrak, zimmetle teslim edilip kayıt altına alınır.

Dosya inceleme hakkı taraf vekillerine aittir. Vekâletnamesi olmayan avukata dosya verilmez.

Celse açılmadan önce yoklama yapılır, tarafların usule uygun çağrıldığının kontrolü kalemce yapılır.

---

5. Yargı Harçları ve Giderleri – Pratik Bilgiler:

Harçlar Kanunu’na göre dava harcı, peşin alınır; nispi ve maktu harçlar ayrımı önemlidir.

İstinaf ve temyiz başvurularında harç ve gider avansı yatırılmazsa başvuru reddedilir.

Yargılama giderleri davayı kaybeden tarafa yüklenir. Avukatlık ücreti de buna dahildir.

Harç ve masraf muafiyeti adli yardım kararı ile mümkündür.

---

6. Diğer Önemli Bilgiler:

Resmî yazışmalar 2020 tarihli “Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre yapılır. Dosya numarası, evrak kayıt sistemi, paraflama önemlidir.

Ceza ve hukuk mahkemeleri yazı işleri birimlerinde evrak teslimi zimmetle yapılır. Evrakın kaybolması adli sorumluluk doğurabilir.

Sicil arşiv ve evrak arşiv işlemleri arşiv mevzuatına göre yapılır. Dosyalar 10 yıl saklanır.