⚖️ Haciz, Tahliye, İstihkak: İcra Dünyasının Anahtar Kavramları

Borç ödenmezse hukuk konuşur. Ancak bu konuşma, sadece “mahkeme kararıyla” sınırlı değildir. Alacaklının hakkını alabilmesi için devreye giren en güçlü mekanizmalardan biri İcra ve İflas Hukukudur. Bu alanın en çok duyulan ama bazen yanlış anlaşılan kavramları ise:
Haciz, Tahliye ve İstihkak.

Bu makalede, bu kavramları hem teknik yönleriyle hem de pratik örneklerle detaylıca açıklayacağız. Hedefimiz, hukukçuların yanı sıra vatandaşların da haklarını doğru bilmesi ve yanlış bilgiyle mağdur olmamasıdır.

🛑 Haciz Nedir?

Haciz, bir borçlunun malvarlığına, mahkeme veya icra kararıyla zorla el konulmasıdır.
Amaç, borcun ödenmesini sağlamak için malın paraya çevrilmesidir.

Haczin Özellikleri:

Haciz işlemi İcra Dairesi tarafından yapılır.
Mal fiilen teslim alınır veya borçluya muhafaza ettirilir.
Haczedilen mal daha sonra satışa çıkarılır.

📌 Haciz, alacaklının borcunu tahsil etmesi için en etkili araçtır.

📦 Ne Tür Hacizler Vardır?

1. İcra Haczi

Mahkeme kararı olmaksızın ödeme emrine itiraz edilmeyen veya kesinleşmiş icra takibine dayalı hacizdir.

2. Mahkeme Kararına Dayalı Haciz (İlamlı)

Mahkemeden alınan kesinleşmiş bir karara (ilam) dayanarak yapılan hacizdir.

3. İhtiyati Haciz

Henüz alacak kesinleşmemişse, mahkemeden alınan geçici kararla mal varlığına el konulabilir.
🛡️ Borçlu, mallarını kaçırmasın diye önlem niteliğindedir.

🏠 Tahliye Nedir?

Kiracı borcunu ödemezse veya taşınmazı haksız kullanırsa, mal sahibi icra yoluyla tahliye talebinde bulunabilir.

Tahliye Süreci:

İcra Takibi Başlatılır: Kiracıya ödeme emri gönderilir.
Süre Verilir: Genelde 30 gün içinde ödeme veya tahliye gerekir.
Mahkeme Kararıyla Tahliye: Direnç olursa İcra Mahkemesi veya Sulh Hukuk Mahkemesi devreye girer.
Zorla Tahliye: Polis ve icra memuru eşliğinde yapılabilir.

📌 Tahliye sadece ev değil; dükkan, arsa, depo gibi taşınmazlar için de geçerlidir.

🎭 İstihkak Davası Nedir?

Haczedilen mal borçluya değil, başka bir kişiye aitse, o kişi bu mal üzerindeki hakkını "istihkak davası" ile ileri sürebilir.

Örneğin:

Bir kişinin evinde yapılan hacizde, eşine ait ziynet eşyaları da haczedilirse, eş “bu bana ait” diyerek dava açabilir.

İstihkak Davası Özellikleri:

7 gün içinde icra mahkemesine başvurulmalıdır.
Davacı mülkiyeti belge veya tanıkla ispat etmek zorundadır.
Mahkeme kararıyla mal üzerindeki haciz kaldırılır.

📌 Haciz, her zaman borçlunun evinde yapılmaz; ama evdeki her eşya borçluya aitmiş gibi işlem görür. Bu da istihkak ihtilaflarını doğurur.

🧱 Hangi Mallar Haczedilemez?

Her mal haczedilmez. Bazı eşyalar kanunen koruma altındadır.

Haczedilemeyen mallara örnekler:

Aile bireylerinin zaruri eşyaları (yatak, buzdolabı vs.)
Çalışan kişinin mesleki araçları (şoförün arabası, marangozun testeresi)
Engelliye ait özel araç ve cihazlar
Asgari geçim indirimi dahil maaşın belirli kısmı

⚠️ Ancak maaşın 1/4'üne kadar olan kısmı haczedilebilir.

📢 Hacizde Sık Yapılan Hatalar ve Yanlış Bilinenler

❌ "Benim evimde haciz olamaz."
➡️ Eğer borçlunun ikametgahıysa haciz yapılabilir. Eşyalar başkasına aitse istihkak iddiası gerekir.

❌ "Haczedilen mal hemen satılır."
➡️ Satış için ayrı prosedür uygulanır. Önce kıymet takdiri, sonra satış ilanı gerekir.

❌ "Tahliyeye polis gelemez."
➡️ Mahkeme kararı varsa ve direnç gösterilirse zorla tahliye yapılabilir.

❌ "İcra borcu ödenince dava kapanır."
➡️ Eğer haciz işlemi başlamışsa masraflar ve faizler de eklenir. Dikkat!

⚖️ Yargı Yolu ve Başvuru Süreçleri

İcra ve iflâs işlemleri hukuki denetime açıktır.
Hatalı haciz, eksik tebligat veya istihkak gibi durumlarda:

İcra Mahkemesi yetkilidir.
7 günlük süreler çok kritiktir.
Duruşmasız karar verilebilir.
İtiraz ve temyiz yolları açıktır.

📌 İcra işlemlerini dikkatle takip etmek gerekir. Aksi hâlde geri dönüşü zor sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.

🧠 Pratik Bilgilerle Özet:

🔹 Haciz: Borcun ödenmesi için malvarlığına el konulmasıdır.
🔹 Tahliye: Kiracının hukuki yollarla taşınmazdan çıkarılmasıdır.
🔹 İstihkak: Haczedilen malın borçluya değil, başkasına ait olduğunun ispatıdır.
🔹 Korunan haklar: Ev eşyası, maaş, araç gibi bazı mallar hacze karşı kanunen korunur.
🔹 Hak arama süresi: Genellikle 7 gün gibi çok kısa süreler söz konusudur.

✨ Son Söz: Hakkınızı Bilin, Haksızlığa Uğramayın

Unutmayın, icra sisteminde her iki taraf da hakkını arayabilir. Haciz işlemi ne kadar meşruysa, yanlış bir hacze itiraz etmek de bir hak arama biçimidir.

🎯 Bilinçli olmak, sadece avukatları ilgilendirmez. Vatandaş da icra süreçlerini tanımalı, tebligatları ciddiye almalı ve yasal sürelere dikkat etmelidir.

📌 “Borç varsa çözüm de vardır. Ama hak varsa mücadele de vardır.''