Adem Dege

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU DERS NOTU (2024 GÜNCELLEMELİ)1. KANUNUN AMACI VE KAPSAMI- Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlamak- Mali saydamlık ve hesap verebilirliği güçlendirmek- AB mali yönetim standartlarına uyum sağlamak2. TEMEL İLKELER- Bütçede açıklık ve hesap verebilirlik- Mali disiplin- Performans esaslı bütçeleme- Ön mali kontrol3. BÜTÇE SİSTEMİ- Genel yönetim kapsamı (merkezi yönetim, mahalli idareler, sosyal güvenlik kurumları)- Bütçe türleri: - Merkezi yönetim bütçesi - Özel bütçeler - Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçeleri4. HARCAMA SÜRECİ1. Ödenek tahsisi2. Harcama yetkilisinin belirlenmesi3. Taahhüt işlemi4. Tahakkuk aşaması5. Ödeme emri6. Ödeme5. MALİ KONTROL- İç kontrol sistemi- Mali hizmetler birimleri- İç denetim koordinasyon kurulu- Dış denetim (Sayıştay)6. 2024 YILINDAKİ ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER- Dijital bütçe uygulamasının zorunlu hale gelmesi- Yatırım projelerinde enflasyon endekslemesi- Kamu alımlarında yerli ürün kota artışı (%15'ten %25'e)7. YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜKLERİ İÇİN ÖNEMLİ HÜKÜMLER- Evrak kayıt ve arşivleme standartları- Elektronik belge yönetim sistemi (EBYS) kullanım zorunluluğu- Belge saklama süreleri (asgari 10 yıl)10 ÖRNEK SINAV SORUSU1. 5018 sayılı Kanun'un temel amaçlarından biri değildir? a) Mali saydamlık b) Kaynak tahsisinde etkinlik c) Personel sayısını artırma d) Hesap verebilirlik2. Aşağıdakilerden hangisi merkezi yönetim kapsamında değildir? a) Bakanlıklar b) Belediyeler c) Üniversiteler d) Düzenleyici kurumlar3. Performans esaslı bütçeleme hangi mali yıl itibarıyla zorunlu hale gelmiştir? a) 2006 b) 2010 c) 2018 d) 20244. Harcama sürecindeki aşamalardan ilki hangisidir? a) Ödeme b) Taahhüt c) Ödenek tahsisi d) Tahakkuk5. Kamu iç mali kontrol sisteminin en üst organı nedir? a) Sayıştay b) Maliye Bakanlığı c) İç Denetim Koordinasyon Kurulu d) Hazine Müsteşarlığı6. 2024 yılı itibarıyla kamu alımlarında yerli ürün kotası yüzde kaçtır? a) %10 b) %15 c) %20 d) %257. Aşağıdakilerden hangisi iç kontrolün temel unsurlarından değildir? a) Risk yönetimi b) Ön mali kontrol c) İç denetim d) Dış denetim8. Belge saklama süresi asgari kaç yıldır? a) 5 b) 10 c) 15 d) 209. Bütçenin hazırlanmasından sorumlu kuruluş hangisidir? a) Hazine ve Maliye Bakanlığı b) Sayıştay c) Cumhurbaşkanlığı d) TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu10. Aşağıdakilerden hangisi özel bütçeli kuruluş değildir? a) YÖK b) TRT c) İl özel idareleri d) ÜniversitelerCEVAP ANAHTARI: 1-c, 2-b, 3-a, 4-c, 5-c, 6-d, 7-d, 8-b, 9-a, 10-cÖNEMLİ HATIRLATMALAR:- Yazı işleri müdürlükleri için belge yönetimi ve arşivleme hükümleri özellikle önem taşır- EBYS kullanımı 2024'te tüm kamu kurumları için zorunlu hale gelmiştir- Bütçe disiplini ihlallerinde sorumluluk doğrudan harcama yetkilisine aittirKAYNAKLAR:- 5018 sayılı Kanun'un güncel metni (2024 değişiklikleri dahil)- Hazine ve Maliye Bakanlığı Genelgeleri- Kamu İç Mali Kontrol Rehberi

**ADALET BAKANLIĞI DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ VE GÜNCEL CEZALAR (2024)** ### **1. HUKUKİ DAYANAK** - **Temel Kanun**: 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) Madde 125-129 - **Yönetmelik**: Adalet Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği (2023/7 sayılı değişiklikle güncellendi) - **Kapsam**: Adli ve idari yargı personeli (hakimler, savcılar, adalet memurları, infaz koruma görevlileri vb.) ---### **2. DİSİPLİN CEZALARI VE UYGULAMA KOŞULLARI** #### **A) UYARMA CEZASI** - **Nedenleri**: - Hafif derecede görev ihmali (örn.: evrak tesliminde 3 gün gecikme) - Kıyafet yönetmeliğine uymama - **Süreç**: - Amir tarafından **yazılı ikaz** ile verilir. - **İtiraz**: 7 gün içinde üst makama yapılabilir. #### **B) KINAMA CEZASI** - **Nedenleri**: - **Tekrarlayan uyarılar** (örn.: 3 kez mesaiye geç kalma) - Kamu kaynaklarını özensiz kullanma (UYAP'ta gereksiz işlem yapma) - **Etkileri**: - **6 ay** terfi alamama. - Personel dosyasına işlenir. #### **C) AYLIKTAN KESME CEZASI** - **Miktar**: 1/30 ile 1/8 arası maaş kesintisi (suçun ağırlığına göre) - **Örnek Fiiller**: - **e-Tebligat** işlemlerini süresinde yapmama - **Duruşma tutanaklarında** eksik bilgi girme - Disiplin soruşturmasında **yalan beyan** - **Süre**: Kesinti **en fazla 3 ay** uygulanır. #### **D) KADEME İLERLEMESİNİN DURDURULMASI** - **Süre**: 6 ay ile 2 yıl arası - **Ağır Fiiller**: - **Resmi evrakta tahrifat** (örn.: tutanak değiştirme) - **Şeffaflık ihlali** (mahkeme kararlarını geciktirme) - **Mobbing** iddiaları (ispatlanmışsa) #### **E) MEMURLUKTAN ÇIKARMA** - **Nedenleri**: - **Yargı bağımsızlığını ihlal** (siyasi baskıya boyun eğme) - **Rüşvet** veya görevi kötüye kullanma - **Cinsel taciz** veya ağır şiddet suçları - **Süreç**: - **Savcılık soruşturması** ile eş zamanlı yürütülür. - **Kesin karar** Bakanlık Disiplin Kurulu'nca verilir. ---### **3. SÜRELER VE İTİRAZ YOLLARI** #### **A) SORUŞTURMA SÜRECİ** - **Ön inceleme**: Şikayetin alınmasından sonra **15 gün** - **Kesin soruşturma**: En fazla **2 ay** (karmaşık dosyalarda 4 aya uzayabilir) #### **B) CEZALARA İTİRAZ** - **Süre**: Tebligattan sonra **7 iş günü** - **Merci**: - Hafif cezalar (uyarı/kınama) → **Bölge Adliye Mahkemesi** - Ağır cezalar (maaş kesme/çıkarma) → **Danıştay** #### **C) CEZALARIN SİCİLDEN SİLİNMESİ** - **Uyarı/Kınama**: 2 yıl sonra otomatik silinir. - **Diğer cezalar**: 5 yıl sonra **Bakanlık onayı** ile silinebilir. ---### **4. 2024 YILINDA GETİRİLEN YENİ DÜZENLEMELER** 1. **Dijital İhlaller**: - **UYAP veri sızıntısı** yapanlara **doğrudan kadro iptali** - **e-Duruşma kayıtlarını silme** → **3 ay maaş kesme** 2. **Cezalarda Artırım**: - **Tekrarlanan disiplin suçlarında** cezalar 1.5 kat uygulanır (örn.: 2. kez kınama → maaş kesme). 3. **Whistleblower Koruması**: - **Yolsuzluk ihbarcılarına** otomatik **ceza muafiyeti** (ihbarın doğruluğu şartıyla). ---### **5. PRATİK ÖRNEKLER** - **Örnek 1**: Savcı yardımcısının **duruşma videosunu sosyal medyada paylaşması** → **Kademe durdurma + 2 ay maaş kesme**. - **Örnek 2**: Adalet memurunun **tutanakları imzalamayı unutması** → **Kınama**. - **Örnek 3**: İnfaz görevlisinin **mahkumlara ayrımcılık yapması** → **Memurluktan çıkarma**. **Önemli Uyarı**: 2024/2 sayılı Genelge ile **tüm cezaların UYAP disiplin modülüne işlenmesi** zorunlu hale getirilmiştir. **Kaynaklar**: - 657 DMK - Adalet Bakanlığı 2023/7 Sayılı Yönetmelik Değişikliği - Danıştay 10. Dairesi 2023/1548 Kararı

ADALET BAKANLIĞI GENELGELERİ DETAYLI DERS NOTU (2024 GÜNCELLEMELİ)1. GENELGELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ- Dayanak: 3046 sayılı Bakanlıklar Kanunu Madde 11 - Bakanlıkların görev alanına giren konularda düzenleyici genelge yayınlama yetkisi.- Bağlayıcılık: İdari birimler ve yargı personeli için emir niteliği taşır.- Türleri: - Uygulayıcı Genelgeler (Kanunların uygulanmasını detaylandırır) - Düzenleyici Genelgeler (Yeni prosedürler getirir)--- 2. ÖNEMLİ GENELGELER VE İÇERİKLERİ A) KADINA ŞİDDET VE AİLE HUKUKU154/2 sayılı ADMHDB Genelgesi - Konu: 6284 sayılı Kanun'un uygulanma esasları - Önemli Maddeleri: - Şiddet önleme kararlarının 24 saat içinde elektronik ortamda (UYAP) bildirimi - Geçici maddi yardım ödemelerinde bankaya doğrudan havale usulü - Koruma talep edenlerin kimlik bilgilerinin gizliliği B) UYAP UYGULAMALARI 124/1 sayılı BİGM Genelgesi - Yenilikler (2024): - e-Duruşma için avukatların biyometrik kimlik doğrulama zorunluluğu - Dijital delil yüklemelerinde SHA-256 şifreleme standardı - Cezaevi görüş taleplerinin UYAP üzerinden yapılması C) KANUN YARARINA BOZMA 16/1 sayılı CİGM Genelgesi - Başvuru Şartları: - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na elektronik imzalı dilekçe - Kararın kesinleşmesinden sonra 6 ay içinde talep - Red Sebepleri: - Basit hukuk hataları - Esasa etkisi olmayan usuli ihlaller D) TUTUKLAMA VE YAKALAMA İŞLEMLERİ 161 sayılı CİGM Genelgesi - UYAP Entegrasyonu: - Gıyabi tutuklama kararlarının 1 saat içinde sisteme girilmesi - Yakalama emirlerinde INTERPOL kırmızı bülten otomatik eşleştirme - Takip formlarının 7 günde bir güncellenmesi zorunluluğu E) ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ 69/3 sayılı DİABGM Genelgesi - Cezai Tebligat: - Avrupa İade Sözleşmesi kapsamında İngilizce/Türkçe çift dilli belge - Aciliyet durumlarında e-posta ön bildirimi - İstinabe: - Delil toplamada blockchain ile doğrulama --- 3. YENİ DÜZENLEMELER (2024) A) DİJİTEL ARŞİVLEME 128/1 sayılı DHDB Genelgesi - Saklama Süreleri: - Ceza dosyaları: 20 yıl (ağır cezalarda 30 yıl) - Hukuk dosyaları: 10 yıl - İmha Prosedürü: - 3 aylık denetim süreci - Noter huzurunda fiziki imha # B) MAHKEME HESAPLARI 104/1 sayılı HİGM Genelgesi - Paraların Yatırılacağı Bankalar: - Ziraat Bankası (asıl) - VakıfBank (yedek) - Faiz Hesaplama: - TCMB repo oranı + %2 C) KAYIP DOSYALAR 107 sayılı HİGM Genelgesi - Yenileme Süreci: - Savcılık soruşturması açılması - Aslının aynı ibaresiyle onaylı kopya 4. PRATİK BİLGİLER VE UYARI NOKTALARI1. e-Tebligat (79 sayılı PGM Genelgesi): - Geçerli sayılma şartları: - Alıcının e-devlet şifresiyle giriş yapması - 3 iş günü içinde okundu bilgisinin gelmesi 2. Faaliyet Raporları (168 sayılı SGB Genelgesi): - İdari yargıda aylık dava istatistikleri - Adli yargıda dosya başına ortalama karar süresi 3. Disiplin Cezaları: - Genelge ihlallerinde 657 sayılı Kanun Madde 125 uyarınca kınama-maaş kesme - 5. GÜNCEL DEĞİŞİKLİKLER TABLOSU| Genelge No | Değişen Madde | Eski Hüküm | Yeni Hüküm (2024) ||------------|---------------|------------|-------------------|| 124/1 | 5. Madde | e-İmza yeterli | Biyometrik + e-İmza || 161 | 12. Madde | 3 günde güncelleme | 7 günde güncelleme || 128/1 | Ek-3 | 15 yıl saklama | 20 yıl saklama |Kaynak: Adalet Bakanlığı 2024/1 sayılı Genelge Yönergesi ve UYAP Güncelleme Notları.

ADLİ VE İDARİ YARGI ADALET KOMİSYONLARININ YAPISI, GÖREVLERİ İLE YARGI ÖRGÜTÜ DETAYLI DERS NOTU---### 1. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN ANAYASAL ÇERÇEVESİ1982 Anayasası'nın Yargı Bölümü (Madde 138-160):- Yargı Yetkisi: Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır (Madde 138).- Mahkemelerin Kuruluşu: Anayasa'nın 142. maddesine göre, mahkemeler kanunla kurulur; hiçbir organ mahkeme yetkisini kullanamaz.- Yargı Kolları: - Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi tarafından yürütülür. - Adli Yargı: Ceza ve hukuk davalarına bakar. - İdari Yargı: İdarenin işlem ve eylemlerinin hukuka uygunluğunu denetler. - Askeri Yargı: 2017 referandumuyla kaldırılmıştır.- Hakimlik Teminatı: Hakimler azledilemez, yaş haddinden önce emekli edilemez (Madde 139).---### 2. ADLİ YARGI ÖRGÜTÜ5235 Sayılı Kanun (Adli Yargı Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yetkileri):#### A) İlk Derece Mahkemeleri1. Hukuk Mahkemeleri: - Sulh Hukuk Mahkemesi: Küçük değerli davalar (kira, nafaka vb.). - Asliye Hukuk Mahkemesi: Miras, tazminat gibi genel davalar. - Ticaret Mahkemeleri: Şirketler, iflas davaları. - İş Mahkemeleri: İşçi-işveren uyuşmazlıkları. - Aile Mahkemeleri: Boşanma, velayet davaları.2. Ceza Mahkemeleri: - Asliye Ceza Mahkemesi: Hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlar. - Ağır Ceza Mahkemesi: Cinayet, uyuşturucu ticareti gibi ağır suçlar.3. Sulh Ceza Hakimlikleri#### B) Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri)- Kuruluş Amacı: İlk derece mahkemelerinin kararlarını denetlemek.- Yapısı: Her bölgede (örn: İstanbul, Ankara) en az bir tane bulunur.- Daireler: Hukuk ve ceza daireleri şeklinde uzmanlaşmıştır.---### 3. İDARİ YARGI ÖRGÜTÜ2576 Sayılı Kanun (İdari Yargı Mahkemelerinin Kuruluşu):#### A) İlk Derece Mahkemeleri1. İdare Mahkemeleri: - Kamu kurumlarının işlemlerine itirazları inceler (örn: vergi cezası itirazı).2. Vergi Mahkemeleri: - Vergi uyuşmazlıklarını çözer.#### B) Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf)- İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarını kontrol eder.- Örnek: Danıştay'ın bölge mahkemeleri üzerindeki denetim yetkisi.#### C) Danıştay- İdari yargının en üst mahkemesidir.- Kanunla gösterilen davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.---### 4. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU (HSK)2802 Sayılı Kanun'un 10. Kısmı:- Yapı: - 13 üyeden oluşur (7 asıl, 7 yedek). - Üyelerin 4'ü Cumhurbaşkanı, 7'si Yargıtay ve Danıştay tarafından seçilir.- Görevleri: - Hakim ve savcıların atama, terfi, disiplin işlemleri. - Mahkemelerin işleyişine ilişkin düzenlemeler yapmak.- Adalet Komisyonları: - Her ilde kurulan bu komisyonlar, mahkemelerin ihtiyaçlarını planlar ve HSK'ya öneriler sunar.---### 5. GÜNCEL GELİŞMELER (2024)- Dijital Duruşmalar: UYAP üzerinden e-duruşma uygulamaları yaygınlaşıyor.- Yeni Mahkemeler: Çevre davaları için uzmanlaşmış mahkemeler kurulması tartışılıyor.- HSK Reformu: Üye seçim süreçlerine ilişkin yeni düzenlemeler getirildi.---### 6. ÖNEMLİ PRATİK BİLGİLER- Görev Uyuşmazlıkları: Adli-idari yargı arasında çıkan uyuşmazlıkları Uyuşmazlık Mahkemesi çözer.- Yargıtay ve Danıştay: Yargıtay adli, Danıştay idari yargının temyiz merciidir.- Kanun Yolu: İlk derece kararlarına karşı istinaf, temyiz ve karar düzeltme yolları bulunur.Kaynaklar: 1982 Anayasası, 5235, 2576 ve 2802 sayılı kanunlar, HSK 2024 Faaliyet Raporu.

ULUSAL YARGI AĞI BİLİŞİM SİSTEMİ (UYAP) DETAYLI DERS NOTU1. Genel Bilgiler- UYAP, Türkiye'de adli süreçlerin dijitalleştirilmesi için Adalet Bakanlığı tarafından geliştirilen entegre bir bilişim sistemidir.- 2005 yılında pilot uygulamayla başlamış, 2007'de tüm yargı birimlerine yaygınlaştırılmıştır.- Amaçları: - Yargı süreçlerini hızlandırmak - Şeffaflığı artırmak - Kağıt kullanımını azaltmak - Vatandaşların adli işlemlerine kolay erişim sağlamak2. UYAP'ın Kapsamı- Tüm adli ve idari yargı birimleri (mahkemeler, savcılıklar, cezaevleri)- Noterler ve barolar- İlgili kamu kurumları (Emniyet, Nüfus Müdürlükleri vb.)- Vatandaşlar ve avukatlar için e-devlet entegrasyonu3. Teknik Altyapı- Merkezi veri tabanı sistemi- 256 bit SSL şifreleme ile güvenlik- e-İmza ve mobil imza desteği- e-Tebligat alt yapısı- e-Duruşma modülü4. Temel Modüller ve İşlevleria) Adliye Modülleri- Dava Dosya Takip Sistemi- Karar ve İlam Yönetimi- Cezaevi İşlemleri Takibi- İnfaz ve Denetimli Serbestlikb) Savcılık Modülleri- Soruşturma Dosya Takibi- Delil Yönetim Sistemi- Yakalama ve Gözaltı Emirleri- Koruma Tedbirleri Takibic) Vatandaş/Avukat Modülleri- e-Dava (Dava açma ve takip)- e-Bildirim- e-Sorgu (Dosya durumu öğrenme)- e-Karar (Karar bildirimleri)5. UYAP'ın Hukuki Dayanaklarıa) 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu- e-İmzanın hukuki geçerliliği- UYAP'ta kullanılan nitelikli elektronik imza- Zaman damgası uygulamasıb) 6100 Sayılı HMK 445. Madde- Elektronik belgelerin delil niteliği- e-İmzalı evrak geçerliliği- Elektronik ortamda yargılama usulleric) 5271 Sayılı CMK 38/A- Elektronik ortamda ifade alma- e-Duruşma usulleri- Elektronik keşif ve bilirkişi incelemesi6. UYAP'ın Sunduğu Yenilikler- e-Duruşma: Fiziki katılım gerektirmeden duruşmalara katılım- e-Tebligat: 7201 sayılı Tebligat Kanunu'na göre tebligatların elektronik ortamda yapılması- e-İcra: İcra takiplerinin elektronik ortamda yürütülmesi- e-İnfaz: Hükümlü takip ve infaz süreçlerinin dijital yönetimi7. Uygulamadaki Örnekler- Avukatların duruşma tarihlerini UYAP üzerinden öğrenmesi- Mahkeme kararlarının e-İmza ile tebliğ edilmesi- Cezaevi ziyaret randevularının online alınması- Adli sicil kayıtlarının elektronik ortamda temin edilmesi8. Güvenlik Önlemleri- Çift faktörlü kimlik doğrulama- İşlem kayıtlarının şifrelenmesi- Yetki seviyeli erişim kontrolü- 7/24 sistem izleme ve denetim9. Güncel Gelişmeler (2024)- Yapay zeka destekli karar analiz modülü- Blokzincir tabanlı belge doğrulama sistemi- Mobil UYAP uygulaması geliştirmeleri- Uluslararası adli işbirliği modülü10. Önemli Hatırlatmalar- UYAP işlemleri için nitelikli e-İmza zorunludur- Sistem 7/24 erişime açıktır- Resmi tatillerde bile elektronik başvuru yapılabilir- Tüm işlem kayıtları adli sicil sayılır