1. CÜMLE ÖGELERİ – DERS NOTUCümle ögeleri, bir cümlede yer alan sözcük ya da sözcük gruplarının yüklendikleri görevlerdir. Cümlede anlam ve yapı bakımından dört temel öge bulunur:A. Temel Ögeler1. Özne (Kim? / Ne?)Yargıyı gerçekleştiren, yükleme konu olan varlıktır.Örnek: Ali kitabı okudu. → (Özne: Ali)Türleri:Gerçek özne: Cümlede açıkça bulunan özneGizli özne: Cümlede yer almayan ama yüklemden anlaşılanSözde özne: Edilgen cümlelerde işi yapan değil, etkilenen varlık2. Yüklem (Ne oldu? / Ne yaptı?)Cümlede işi, oluşu, hareketi bildiren ögedir.Örnek: Ali kitabı okudu. → (Yüklem: okudu)B. Yardımcı Ögeler3. Nesne (Neyi? / Kimi?)Yüklemin etkisinde kalan ögedir.Türleri:Belirtili nesne: "-i" haliÖrnek: Kitabı okudu.Belirtisiz nesne: "-i" eki olmayanÖrnek: Kitap okur.4. Dolaylı Tümleç (Kime? / Nereye? / Kimde? / Neyle?)"-e, -de, -den" ekleriyle belirtilir.Örnek: Okula gitti. → (Dolaylı tümleç: okula)5. Zarf Tümleci (Nasıl? / Ne zaman? / Neden? / Ne kadar?)Fiili yer, zaman, durum, miktar bakımından niteler.Örnek: Sabah erken geldi. (Zarf tümleci: sabah erken)C. Cümlede Öge SırasıGenellikle şu şekildedir:Özne + Tümleçler + Yüklem2. NOKTALAMA İŞARETLERİ – DERS NOTUNoktalama işaretleri, yazıda anlamı belirginleştirmek ve anlatımı güçlendirmek için kullanılır. En sık kullanılanlar aşağıdadır:A. Temel Noktalama İşaretleri1. Nokta (.)Cümle sonlarına konur.Sayılarda, sıra bildirmek için: 1. sınıfSaatlerde: 13.452. Virgül (,)Sıralı cümlelerde: Kitap okudu, müzik dinledi.Eş görevli sözcükleri ayırır: Kalem, defter, silgi…3. Noktalı Virgül (;)Virgülle ayrılmış grupları birbirinden ayırır:Ankara, İstanbul, İzmir; Türkiye'nin büyük şehirlerindendir.4. İki Nokta (:)Açıklama yapılacaksa konur:Şunları aldı: kalem, defter, silgi…5. Üç Nokta (…)Eksiltili cümlelerde:Yorgun, bitkin, üzgündü…6. Soru İşareti (?)Soru cümlelerinde kullanılır:Nereye gidiyorsun?7. Ünlem İşareti (!)Duygu bildiren cümlelerde:Ne güzel bir manzara!8. Tırnak İşareti (" ")Alıntılar ve özel ifadeler için kullanılır.9. Kısa Çizgi (-)Kelime köklerini ayırmada, ara sözlerde: Türkçe–İngilizce sözlük10. Uzun Çizgi (—)Konuşma çizgisi olarak diyaloglarda kullanılır.11. Parantez ( )Açıklayıcı bilgi verir:Atatürk (1881-1938) büyük bir liderdir.12. Eğik Çizgi (/)Alternatif anlamda: Türkçe/İngilizceNoktalama ile İlgili UyarılarNoktalama işaretlerinden sonra gelen kelime büyük harfle başlar.Tırnak içinde başlayan cümle büyük harfle başlar.Kısaltmalara gelen ek ayrılmaz: TDK’ye, TBMM’nin